Jacek Cygan teksty piosenek
Jacek Kaczmarski Nasza klasa
Jacek Kaczmarski teksty mp3
Jacek Malczewski obraz Śmierć
Jacek Soplica bohater patriota
Jacek Soplica bohater rozprawka
Jacek Wójcicki Beata Rybotycka
Jacek Ziobro minister PiS
Jacek Cygan Galeria
Jacek Kaczmarski piosenki
Widzisz wypowiedzi wyszukane dla zapytania: Jacek Bartyzel
Temat: Faszyzm a nacjonalizm
Wysoki poziom i duży zakres swobody miała pod reżimem faszystowskim kultura, a intelektualiści odgrywali w nim niespotykanie gdzie indziej znaczącą rolę; czasopisma kulturalne przedstawiały różne punkty widzenia i propagowały różnorodne style artystyczne, a kierunki awangardowe były wręcz promowane; szczególną sympatię artystów-plastyków wzbudziła decyzja Mussoliniego przeznaczania 2 % kosztorysów wznoszonych budynków publicznych na dekoracje malarskie i rzeźbiarskie; ewenementem było też opatrzenie przedmową, przez urzędującego szefa rządu, tomiku poezji ("hermetysty" Giuseppe Ungarettiego); w odpowiedzi na hitlerowską wystawę "sztuki zdegenerowanej" minister wychowania Bottai utworzył demonstracyjnie w swoim resorcie Urząd Sztuki Współczesnej, a Marinetti, zaproszony z oficjalną wizytą w ramach wymiany kulturalnej do Berlina, zażądał zaproszenia na uroczyste spotkanie z nim niemieckich artystów ekspresjonistycznych, zamkniętych do obozów koncentracyjnych; szczególnie chlubną wizytówką kulturalną f. była wydawana od 1929 pod redakcją Gentilego Enciclopedia Italiana, powszechnie uważana za jedno z najlepszych wydawnictw tego typu w historii; w opracowywaniu jej haseł kierowano się wyłącznie kryteriami merytorycznymi, toteż ich autorami byli najbardziej kompetentni w swoich dziedzinach niefaszyści, a nawet zdeklarowani antyfaszyści; na wysoką notę zasługuje przygotowana również przez Gentilego reforma szkolna, która wypleniła z programów nauczania laicyzm i pozytywizm, a umocniła ducha religijnego i tradycję cywilizacji łacińskiej (romanitá), uprzywilejowywała edukację klasyczną, z łaciną na czele, oraz uwrażliwienie na piękno estetyczne; zaproszenie do powołanej 1929 Akademii Włoskiej przyjęli wszyscy żyjący ówcześnie wybitni pisarze i myśliciele, z wyjątkiem Crocego; wysoki poziom reprezentowały modelowe uczelnie f.: Wyższa Szkoła Nauk Korporacyjnych w Pizie oraz uniwersytet w Perugii, którego rektorem został wybitny socjolog polityki Roberto M i c h e l s (1876-1936); poważne osiągnięcia miały: Centralny Ośrodek Badań nad Starożytnością oraz Narodowy Instytut Kultury Faszystowskiej "Dante Alighieri"; rozkwit przeżywała najmłodsza ze sztuk - kino: debiutowali w tym czasie R. Rosellini, L. Visconti, M. Antonioni, a 1937 wybudowane zostało wzorcowe miasteczko filmowe - Cinecittá; w latach 30. powstał dom wydawniczy Einaudi, promujący bez przeszkód dzieła liberałów, demokratów, a nawet komunistów; pod rządami Mussoliniego debiutowali też pisarze - antyfaszyści i komuniści: E. Vittorini, V. Pratolini, C. Pavese i A. Moravia; Croce bez żadnych przeszkód wydawał swoje czasopismo "La Critica", a w Senacie regularnie głosował przeciwko wszystkim ustawom i posunięciom reżimu, z jednym wyjątkiem: zbrojnej inkorporacji Abisynii, po której wysłał do Duce telegram gratulacyjny; jedyną "represją", jaka spotkała Crocego przez 20 lat f. była odmowa podzelowania mu butów przez szewca - wielbiciela Duce; otwarcie antyfaszystowskie były czasopisma "La Cultura" i "La Civiltá moderna".
Mniej więcej do połowy lat 30. prestiż f., i osobisty Mussoliniego, był w świecie ogromny, i to zarówno na prawicy, jak i na lewicy (wyjąwszy komunistyczną); hołdy składali mu m.in.: hinduski pacyfista Mahatma Ghandi, belgijski socjalista Henrik de Man; postępowy utopista H.G. Wells, wedle którego f. był "złą dobrą rzeczą"; dramaturg G.B. Shaw, który przepowiadał, że Mussolini pójdzie dalej w stronę socjalizmu niż Labour Party; twórca psychoanalizy - Zygmunt Freud, konserwatysta i rojalista T.S. Eliot, prawosławny myśliciel M. Bierdiajew, który uważał włoski f. za jedyne twórcze zjawisko w całej Europie; lord Curzon, sir Neville Chamberlain; Winston Churchill, po spotkaniu z Duce 1927, oświadczył: "Gdybym był Włochem, byłbym z wami z całego serca"; (anglikański) abp Canterbury wyraził pogląd, iż "Mussolini jest największym gigantem Europy"; wymienione osobistości na ogół zmieniły później swój pogląd w tej kwestii, ale nie wszystkie: Ghandi, na przykład, jeszcze 1939 nawet w Hitlerze widział męża stanu "miłującego pokój".
Do 1938 nie było również w ideologii i systemie prawnym f. najmniejszych śladów antysemityzmu: przeciwnie - mniejszość żydowska (zaledwie 47 000 osócool.gif odgrywała wybitną rolę w ustanowieniu i funkcjonowaniu reżimu; w "marszu na Rzym" wzięło udział 230 Żydów-"czarnych koszul"; jeszcze 1934 Mussolini publicznie demonstrował pogardę dla rasistowskiej doktryny nazistów; wzajemnie, sympatię dla faszystowskich Włoch deklarowali 1923-36 tak wybitni działacze międzynarodowego żydostwa, jak (późniejszy pierwszy prezydent Izraela) Chaim Weizmann, Nahum Sokolov czy Nahum Goldmann; odsetek Żydów w PNF był wyższy od analogicznego odsetka w ogólnej populacji państwa oraz od procentowej przynależności do partii u "gojów"; Żyd Aldo Fizzi był członkiem Wielkiej Rady Faszystowskiej, a G. del Vecchio rektorem Uniwersytetu Rzymskiego; Żydówką była także kochanka Mussoliniego i główna ideolożka f. w jego początkach - Margherita S a r f a t t i (1883-1961); reprezentatywna dla symbiozy włoskiego żydostwa z f. była bankierska rodzina Ovazza, złożona z ojca Ernesta i jego 3 synów, z których jeden - Ettore, założyciel pisma Izraelitów - faszystów "La Nostra Bandiera", wytrwał przy f. i atakował syjonizm nawet po uchwaleniu (pod naciskiem Niemiec) antyżydowskich ustaw 1938, zabraniających Żydom wykonywania niektórych zawodów i zawierania mieszanych małżeństw; usunięto wówczas także z katedr 109 profesorów pochodzenia żydowskiego; słynny fizyk atomowy pochodzenia żydowskiego - Enrico Fermi wyjechał wprawdzie po ogłoszeniu ustaw do USA, ale powstrzymywał się od deklaracji antyreżimowych i do 1942 wciąż figurował na liście członków Włoskiej Akademii Nauk; ustawy rasowe - oprotestowane przez Stolicę Apostolską, króla, korpus oficerski, nacjonalistów z przewodniczącym Senatu Federzonim na czele, a także wielu prominentnych faszystów (jak marszałkowie De Bono i Balbo) - faktycznie nie były wykonywane aż do nastania okupacji niemieckiej, zawierały też wyłączenie w stosunku do Żydów - kombatantów oraz faszystów; ideologicznie nurt rasistowski reprezentowali od lat 30. prof. Guido L a n d r a i redaktor "La Vita Italiana" Giovanni P r e c i o z i .
Jacek Bartyzel
Bardzo interesujący tekst
Strona 3 z 3 • Wyszukano 99 rezultatów • 1, 2, 3
